قاب کویر

یا لطیف ارحم عبدک الضعیف

سپاس خدای را که فرصتی دوباره داد تا بنویسم.
شعری پیش رو داریم از بانو راضیه ی خضری که ان شاء الله چند سطری در خصوص آن خواهم نوشت.
در ابتدای امر از بانو خضری عذر خواهی میکنم برای اینکه چندین بار خواسته بودند تا نقدی بر شعرشان بنویسم و به دلیل مشغله، این توفیق حاصل نشده بود.

✍️برویم سراغ شعر

♦️ گاهی اوقات در اشعار، خصوصا شعرهای غیر موزون از قبیل قوالبی مانند سپید و….. عده ای به غلط فکر می‌کنند که اطناب یعنی طولانی نوشتن و ایجاز یعنی کوتاه نوشتن،
در صورتی که برخی کوتاه نوشته ها اطناب دارند و برخی بلند نگاره ها ایجاز می نوشند.

♦️ دیدگاه غلطی وجود دارد و آن اینکه شعر هرچه متراکم، ثقیل و اندکی گیج کننده باشد، شعر تر است اما زهی خیال باطل که شعر چیزی جز انتقال احساس و عاطفه با تکنیک نیست و هرشاعری که توانسته با مخاطب رابطه ی عاطفی برقرار کند برنده ی قمار شعر بوده است

♦️ در تعاریف ایجاز و اطناب هر چه گفته اند و شنیده ایم باید اشاره به مباحث ایجاز مخل، اطناب ممل هم بشود

🔰 خلاصه ی آراء علما و فضلا در ایجاز مخل آن است که : شاعر مقصود خود را به درستی ادا نکند و در ذهن مخاطب راهروهایی ایجاد شود که وی را به سرمنزل مقصود شاعر نرساند.
همچنین اطناب ممل هم اینگونه تعریف شده که شعر را آنقدر کش دهیم که هم مخاطب خسته شود و هم سود شعر از بین برود
(پس در هر صورت خیر الامور اوسطها)

♦️ شعر گفتن دقیقا شبیه ساختمان سازی است
مهندس ساختمان اول زمین احداث را شناسایی می‌کند بعد شروع به کندن پی میکند و اسکلت برپا می نماید و آجر کاری و غیره و غیره تا می رسد به ظریف کاری و آخر سر نمای داخلی و بیرونی
اکنون دعوت هستید به بازدید از این ساختمان زیبا

شاعر هم اگر یکی از این مراحل را از ابتدا درست انجام ندهد سرآخر یا دیوار شعرش تا ثریا کج می رود و یا بر سر خود شاعر خراب می شود.


♦️ سرکار خانم خضری ببینیم در این چند سطر می‌خواستند چه بگویند و چه از آب درآمده

شاعر می‌خواهد عنوان کند که قابی که درآن عکس کویر بر روی دیوار است و
زیر آن نم داده به مثابه ی بارانی است که شاید کویر طلب نکرده باشد
همین و بس

حالا شعر شاعر را ملاحظه بفرمایید

📌بزرگی کویر روی قاب دیوار
شناسه در شناسنامه امروز و فردا باطل شد
حق با چه کسی بود که مرا در گلدان کاشت؟
مگر کویر باران می خواهد
آنچنان که دیوار نم داده بود زیر قاب کویر📌


✍️ اولا کویر به خودی خود بزرگ است
نیازی به درج این صفت برای کویر نیست
اینکه کل دیوار را قاب فرض کرده کمی شعر بودن نوشته را بالا برده

بعد شاعر ناگهانی از یک مصالح ناشناس در شعرش پرده برداری می کند

(باطل شدن شناسه در شناسنامه ی امروز و فردا)؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟

میخواهم کاملا خوشبینانه نگاه کنم میخواهم حق را به شاعر بدهم

شناسه در شناسنامه اسم و فامیل است
باطل شدنش یعنی مرگ خب شاعر مرگ را به این خوبی تصویر کرده

اما با کدام ملات می خواهد سطر اول و دوم را بهم قفل کند؟

چه ارتباط عمودی بین سطر اول و دوم وجود دارد؟

بعد شاعر می‌گوید حق با چه کسی بود که مرا در گلدان کاشت؟

باز خوشبینانه ترین حالت را در نظر
می گیرم

کاشتن یک انسان در گلدان استعاره از مرگ و خاک کردن اوست
تصویر عالی است و ربطی بین
سطر دوم و سوم وجود دارد

باز سطر چهارم و پنجم که توضیح دادم و ربطی بین سطر اول و چهارم و پنجم برقرار است


✍️ بیایید سطر دوم و سوم را از این شعر حذف کنیم
چه اتفاقی می افتد

📌بزرگی کویر روی قاب دیوار


مگر کویر باران می خواهد


آنچنان که دیوار نم داده بود زیر قاب کویر📌


ببینید بدون اینکه اتفاقی بیفتد شعری متولد شد با ایده و طرح و هدف و نهایت که با کمی سمباده کاری شعری عالی می‌شود


حالا سطور دوم و سوم را جداگانه
می نویسیم




📌
شناسه در شناسنامه ی امروز و فردا باطل شد
حق با چه کسی بود که مرا در گلدان کاشت؟📌


ببینید شعر دوم متولد شد با معنی متفاوت و در اوج ایجاز


خانم خضری گرانمهر کلاژ وار سطوری را بهم چسبانده اند اما از قضا با افراز نوشته
دو شعر جدید با معنی متولد می‌شود
در صورتی که بدون افراز پریشان گویه ای بیش نیست که هیچ خط و ربطی بهم ندارند و ارتباط عمودی بین سطور وجود نداردو یا از آن مهم‌تر اگر هم خط و ربطی در ذهن شاعر بوده نتوانسته آن را به مخاطب منتقل کند و من مخاطب سرگردان در وادی کلمات




به شاعر توصیه میکنم قبل از دست به قلم شدن تمام مراحلی که گفتم را از قبیل
✔️ شناسایی زمین شعر


✔️ اخذ پروانه


✔️ کندن پی


✔️ ایجاد اسکلت

✔️مراحل سفت کاری و ظریف کاری


✔️ نمای بیرونی و درونی


را در ذهنشان ایجاد کنند و دست به قلم شوند و مخاطب را دعوت به خواندن شعرشان کنند


دعا میکنم در حق خانم خضری برای موفقیت های بیشتر در شعر و شاعری






یا حسین بن علی
سید هادی محمدی




منبع :


🔰 خودم

سلام و عرض ادب
شعر زیبایی بود. واژه ی شناسنامه، شعری از قیصر امین پور را به یادم انداخت

مردمی که چین پوستینشان
مردمی که رنگ روی آستینشان
مردمی که نامهایشان
جلد کهنه ی شناسنامه هایشان
درد می کند


کویر شناسنامه ایران است و گونه های گیاهی و جانوری کویر نیز درحال از بین رفتن هستند که آن ها نیز شناسه های کویری این شناسنامه اند.

سطر سوم اگر از زبان کویر نوشته شده باشد کویر مجازاً در گلدان کاشته شده است مجاز از جزء به کل

انگار پاره ای از تن کویر را در گلدان کاشته باشند و سبز شود. اینجا شاعرانه پرسیده می شود حق با چه کسی است؟ سوالی که نیاز به پاسخ ندارد. همانطور که خاک گلدان نیاز به آب دارد کویر هم نیاز به باران دارد برای سبز و احیاء شدن

اما نم دادن دیوار می تواند کنایه از خجالت زدگی و فروریختن دیوار در اثر شرمساری از بزرگی و بزرگمنشی کویر باشد. بزرگی شخصیت می دهد به کویر و همچنین تشخص می دهد به یکی از ویژگی های کویر، بله بزرگی در کویر هست همانگونه که مهربانی و بخشندگی در الله اما می گویند بسم الله الرحمن الرحیم، یعنی می خواهیم از بخشندگی و مهربانی خداوند سخن بگوییم. کویر بزرگ است و ما می خواهیم از بزرگی کویر صحبت کنیم. کویر شناسنامه ایران است.

با تشکر از شعر زیبا