با درود ها و تقدیم مهر و ادب حضور پارسی زبانان ارجمند ناب و همه ی شعرا ی پارسی سرا،بر انم با نظر به ارزش و جایگاه زبان پارسی این گوهر بیتا و شاهنامه فخر ایرانیان که توسط تبارنامه نویس پارسی سراییده و جاودان شده است،دمی چند گفتاری در قالب پستهای سریالی، در خصوص شاهنامه و شاهنامه خوانی داشته باشیم.پیش از هر سخن از مدیریت بزرگمهر سپاسگزارم و از اساتید بزرگوار ادبیات پارسی پوزش خواهم که نواقص و نارسایی مکتوبات را به علم و کلک گرامیشان میبخشایند،چرا که عرایض این جانب در حوزه ادبیات پارسی تخصصی نیست.
✒️زبـــــان پارسی: زبان پارسی، رودی از خِرَد، عشق و آزادیست که که از قلب تاریخ میگذرد، زبان پارسی تنها یک ابزار ارتباطی نیست،، انقلابی ناتمام در برابر نسیانهاست گذرگاهی میان انسانیت و جاودانگی و آیینهایی که در آن روح یک تمدن شکست ناپذیر میتپد..
_این جانب، تحلیلهای پیشرو را نه از سر تعصب، که بر پایه ی داده هایی تاریخی، زبانی، و فلسفی جهانْ شمول مینگارم._
پارسی، زبان مقاومت فرهنگییست!
پارادوکسِ بقا را در خویش میپرورد، پارسی تنها زبان باستانی است که پس از دو حمله ی ویرانگر اعراب و مغولان، نه تنها زنده ماند، بلکه با جذب عناصر مهاجم، خود را به گونه ای شگفت اور بازافرید.
پارسی این کلام را به جهان ثابت کرد که، زبانی ریشه در خرد و شعرست؛ حتی بی پشتوانه ی نظامی در سینه ی مردمانی سترگ و شریف زنده است و خواهد بود.
زبان پارسی، که شفافیت و ایهام را توامان در مینوردد قادرست پیچیده ترین مفاهیم فلسفی را در ساده ترین قوالب بیان کند، هرگز گنگ نیست و زبان برابری و دموکراسی واژگانست _برخلاف زبانهای اروپایی و عربی_، پارسی اسیر مونث و مذکر بودگی نیست، این زبان با داشتن چهار شاعر در فهرست پنجاه شاعر برتر جهان_حافظ، مولوی، فردوسی و سعدی_، از لحاظ تاثیر گذاری جهانی یک زبان ابرقدرت محسوب میشود، از سده ی نوزدهم پارسی، زبان دوم دانش در جهان اسلام بود و ده درصد از مقاله های علمی ایران به پارسی منتشر میشود
-،این در حالیست که کشوری مانند فرانسه تنها دو درصد از مقالات علمی خود را به فرانسه منتشر میکند..
پارسی،در عین حفظ واژگان باستانی خود در فناوری های نو نیز واژه سازی میکند،زبانی کاملا پویاست و توانایی بهره مندی از ترکی و عربی و انگلیسی و..را داراست.
زبان پارسی، نقشی از پیامبر صلح در گفت و شنود جهانست، زبانی که اشعار دیپلماسی سعدی و عرفان مولانا را در خود دارد، اشعار شاعر پارسی مولانا، به پنجاه زبان ترجمه شده است و حضرت مولوی در ایالات متحده، جز پرفروشترین شاعران بوده است.
جنبشهای مردمی، که با زنده نمودن و کاربرد واژگان کهن و اصیل، در گفتار و شعر و سرود و با واژه سازی نوین پاسدار این زبان بینظیرند، امیدبخش و ادامه دارست.
نسل نوین ایران،زبان پارسی را هویت خویش میدانند و نه اجبار،لذا اهداف پارسیان در تقویت پایگاه این زبان با اثار متعدد شعر ،تلفیق پارسی و موسیقی سبکهای گوناگون و تلفیق علم و فناوری با این زبان،چشمندازهای بزرگی را در پیش روی اینده ی زبان پارسی خواهد داشت.
🌹زبان پارسی، زبان فاخر تاجداران بزرگ، گوهریست که از کهنترین زبانهای زنده ی جهانست و قرنها گنجینه ی تاریخ و فرهنگ را داراست.
زبانی که روزانه هزاران شعر چه در قوالب ساده و چه پیچیده، چه با ظرافتهای زبانی و چه معمولی و غیرمطنطن به جهان ادبیات صادر میکند
، دارای پیشینه ی تاریخی کمنظیرست، از سنگنبشته های تخت جمشید و بیستون با خط میخی تا تحول به پارسی میانه و پهلوی، در ادوار ساسانی و پارسی دری پس از اسلام با الهام از گویشهای اصیل خراسان، این زبان زنده و ماندگار نفس میکشد..
این ادبیات بی همتا با اثاری که فخامت منحصر به فرد دارند شناخته و به ثبت رسیده است. شاهنامه:
اثر حماسی بزرگ و تاریخی،
سروده شده با بیش از نود درصد واژگان ناب پارسی
حافظ:
ترکیب استعاره های پیچیده با سادگی پیان
مثنوی مولوی: عمق فلسفه و ژرفای عرفان با زبانی روان
و..
زبان پارسی با ویژگی های زبانی ارزنده، ظرافت، توانمندی، توانایی ساخت واژگان نو، زیبایی آوا و موسیقی کلام و بهره کشیدن از اوزان عروضی عربی
و ترکیب واژ ها ،صنایع ادبی متنوع و گستره ی معنایی دارای پتانسیهای فوق العاده ای دارد.
فخامت زبان پارسی در این است که علاوه بر نمادین بودن ، خاستگاهی از فرهیختگی و دادورزی و مه ورزیست، همچون رودی خروشان، از دل تاریخ میگذرد و در هر دوره، با جذب فرهنگها و اندیشه های درخشان، ژرفتر و تابناکتر میشود. این زبان، تنها یک ابزار ارتباطی نیست، آیینهای از هویت، فلسفه، و زیباییشناسیِ ایرانی است که جهان را هزاران سال است مبهوتِ خود کرده است.
پژوهشگران و شرقشناسان اروپایی، آمریکایی و اسلاو (روسی و اروپای شرقی) برای قرنها به مطالعه زبان فارسی و ادبیات آن پرداخته اند و بسیاری از آنها از زیبایی و غنای این زبان شگفتزده شده اند. در اینجا چند نمونه معروف از تحقیقات آنها را با ذکر منبع و نقل قول بیان میکنم:
اروپاییان:
ادوارد براون (Edward Granville Browne)
در کتاب «تاریخ ادبیات ایران» (A Literary History of Persia)
چنین مینگارد:
فارسی، زبانی است که مانند طلا خالص است. در ادبیات فارسی، زیبایی بیان و عمق معنا چنان در هم آمیختهاند که هیچ زبانی در جهان به پای آن نمیرسد.
-یوهان ولفگانگ فون گوته (Johann Wolfgang von Goethe)
در کتاب «دیوان غربی-شرقی» میگوید:
حافظ، تو نه تنها شاعر شرقی، که معلم تمام بشریتی! اشعار تو مرا به جهانی از عشق و خرد برد که پیش از این نمیشناختم.
آرتور آربری (Arthur Arberry)
در کتاب «میراث فارسی» (The Legacy of Persia)
نگاشته است:
ادبیات فارسی، پلی میان شرق و غرب است. فردوسی، مولوی و سعدی نه فقط برای ایران، بلکه برای همه انسانها سخن میگویند
-دیک دیویس (Dick Davis)
در کتاب ترجمه «شاهنامه فردوسی» اذعا ن میکند:
شاهنامه فردوسی بزرگترین حماسه جهان است که با هر خوانش، لایههای جدیدی از معنا را آشکار میکند. فارسی زبانی است که قدرت حماسهسرایی را به اوج رساند
-آلبرت اینشتین (Albert Einstein)
در نامه های شخصی اش یاداور میشود:
وقتی برای اولین بار رباعیات خیام را خواندم، احساس کردم ریاضیدان و شاعری از اعماق تاریخ، مفاهیم فلسفی را با سادگیِ بینظیری بیان کرده است..
ولادیمیر مینورسکی (Vladimir Minorsky)
در پژوهشهایش درباره تاریخ و ادبیات ایران
عنوان نموده است:
زبان فارسی، گنجینهای است که تاریخ، اسطوره و فلسفه را در یک قالب منحصربهفرد ترکیب کرده است. این زبان، قلب تمدن ایرانی است..
یان ریپکا (Jan Rypka)
در
کتاب «تاریخ ادبیات ایران» (History of Iranian Literature)
مکتوب میکند:
هیچ زبانی به اندازه فارسی نمیتواند عشق، عرفان و حماسه را اینگونه در هم بیامیزد. غزلهای حافظ، جهانی از معنا را در چند بیت جا میدهند.
و.. .
پژوهشگران زبان پارسی، ژرفای بیمانند، نبوغ ایرانی و زیبایی شناختی را یکی از علل مهم تاثیر زبان پارسی از سایر بزرگان علم و ادب جهان میدانند.
______منابع برای مطالعه بیشتر:
- کتاب «تاریخ ادبیات ایران» اثر ادوارد براون،.
- ترجمه «مثنوی مولوی» توسط آرتور آربری.
- مقاله «فارسی، زبان شعر و فلسفه» از دیک دیویس در مجله «Iranian Studies»_____
و اما
🩸 شـــــاهنــــــامــــه:
حماسه ی جاویدان پارسی
یکی از بزرگترین حماسه های جهان و میراث فرهنگی ایران استـ، این اثر با بیش از پنجاه هزار بیت، تاریخ اساطیری، پهلوانی و باستانی ایران را از آفرینش جهان تا فتح اعراب روایت میکند.
شاهنامه، تبار و هویت ایرانیان را به تصویر میکشد و حفظ میکند، طولانی ترین حماسه ی منثور جهان است، دارای تاثیر جهانی و الهام بخشی برای بزرگانی چون تولستوی، خورخه لوئیس و گوته بوده است.
مشتمل بر بخشهای اساطیری، افرینش جهان و نخستین پادشاهان، بخشهای پهلوانی و اخلاقی و تاریخی، و نبرد نیک و شر است
در پاره گفتارهای پسین، در خصوص بخشهایی از شاهنامه ی کهن و وجوه فلسفی، ادبی و زبانی آن، بیشتر خواهیم خواند.