عبورِ آبی

یا لطیف ارحم عبدک الضعیف

سپاس خدای را که فرصتی دوباره داد تا در دانشگاه شعر ناب نقدی بنویسم.

شعری پیش رو داریم از بانو
مریم کاسیانی که ان شاء الله چند سطری در خصوص آن خواهم نوشت.



🔴 این شعر در قالب چهار پاره با وزن

مفاعیلن مفاعیلن فعولن

(هزج مسدس محذوف)


ل _ _ _/ ل _ _ _ / ل _ _


یا همان وزن دوبیتی سروده شده است


👈 در مشاهدات میدانی داخل سایت
متوجه شدم عده ای از دوستان فرق بین رباعی و دوبیتی را نمی دانند که اگر بقایی باشد در یک پست آموزشی فرق بین این دو قالب و خصوصا اوزان رباعی را ذکر خواهم کرد.


🔴 قوافی این شعر عبارتند از

( نشاند، کشاند) 🔶 ( راحت، رضایت)
( چیدن، دیدن) 🔶 ( ماندن، خواندن)
(دریا، تمنا) 🔶 ( شکسته، نشسته)

👈 برای دوستان نوآموز پیشنهاد می‌شود دروس قافیه را که در سایت شروع شده و یازده جلسه از آن سپری گشته مرور نمایند.


🔴 ترکیباتی که بانو کاسیانی در این شعر ساخته و استفاده ی درستی از آن ها کرده اند به قرار زیر است که باید برای ساخت آنها به ایشان تبریک گفت

تو خواهی، اندامِ رضایت، ترنجِ طعنه
خدای خواهش ایثار، لنگرگاه میل
یادبان های تمنا، اشک روسری،


👈 توجه داشته باشید که بارها گفته ام عیار یک شاعر به شعر و نوشته هایش است نه به اهن و تلپ و تبختر و تکبر و
ولوله و غوغاسالاری و نوار خالی پر کردن
که بانو کاسیانی ثابت کرده اند پیشرفت عالی در شاعری داشته اند


🔴 شاعر در این چهار پاره با بهره گرفتن درست از اختیارات شاعری و همچنین صنایع ادبی شعری خوش تراش را برای مخاطب به ارمغان آورده اند.

👈 نکته ای را که باید در خصوص وزن این چهار پاره عرض کنم اینکه
چنانچه مشاهده می‌گردد وزن هر مصراع از سه رکن تشکیل یافته که شاید در ظاهر چیدن کلمات بر نخ این افاعیل ساده باشد اما باتوجه به تعداد کم رکن ها از تعداد رکن معمول (چهار تایی) دست و بال شاعر محدود تر است و دقت زیادی برای چیدمان درست می طلبد

👈 ذکر این نکته هم لازم است که :

شعر فارسی بر خلاف شعر عرب مصراع محور است و هر مصراع از واحد کوچکتری به اسم "رکن عروضی" تشکیل می شود و سپس در این تقسیم بندی به "هجا" برمیخوریم

به استناد بررسی در اشعار کلاسیک از قدیم تا به امروز و همینطور نظر دکتر وحیدیان کامیار در این رابطه، به این مهم میرسیم که در شعر پارسی هر مصرع از حداقل ٣ رکن (سه یا چهارهجایی) و حداکثر ۴ رکن چهارهجایی بوجود
می آید، البته گاهی اشعاری با تعداد ٢ رکن در مصرع هم دیده شده که اکثرا در اوزان عامیانه کاربرد دارند.

حال شاعرانی هم مثل سیمین بهبهانی بوده اند که از تعداد بیشتر از چهار رکن استفاده کرده اند اما این را می‌خواهم عرض کنم گرچه تعداد بیشتر ارکان در یک مصراع دست شاعر را برای مانور باز تر می‌کند و شاعر می‌تواند مسائل ذهنی خود را بهتر به عینیت برساند خصوصا در مسائل اجتماعی اما تعداد بیشتر ارکان شدت و حدت وزن را خدشه دار می‌کند و کاهش در سرعت کلام منظوم ایجاد می‌کند و در جاهایی شعر به سمت نثر و یا بین نظم و نثر سوق پیدا می‌کند و یا وزن شعر وارد حوزه ی دوری و یا شبه دوری می‌گردد که بررسی آنها مجال دیگری را طلب می‌کند.


🔴 با تلنگر های کوچکی از ساختار، وارد بحث محتوایی میشوم


شعر رستنگاه عواطف است و هرچه بار عاطفی در شعر بیشتر باشد مسیر ارتباط با مخاطب هموار و اتصال برقرارتر است.
برخی اشعار عروس هستند و برخی عروسک، عروس هرچقدر بزک داشته باشد
جلوه ی جلوات آن در چشم است و عروسک بزک کرده هم تصنعی است هم دل بهم زن.
شعری مانند چهارپاره ی بانو کاسیانی
همه ی پارامتر های لازم برای ارتباط عاطفی با مخاطب را دارد.
وحی و جوشش عواطف در نوشتار باعث می‌شود که با سنباده ی کوشش شعری متولد شود قد بکشد و برای گفتن حرفی داشته باشد.


🚩
چه زیبا عشق را با چشم هایت
به پای باورِ قلبم نشاندی
نگاهت مرز دوری از خودم بود
تو خواهی را به ایمانم کشاندی

ورود شکوهمندی که علاوه بر داشتن ترکیبات ابداعی که در بالا ذکر شد عواطف مخاطب را تحت تاثیر قرار می‌دهد و او را ترغیب می‌کند تا در جریان روایی شعر تنی به آب زده و خود را هم مسیر با شعر سازد.
خصوصا ظرفیت زنانگی عاطفه باعث شده شعر صاحب جنسیت شود و مخاطب بدون دیدن نام شاعر بفهمد که این شعر توسط یک بانو سروده شده است.

🔴 موسیقی گوشنواز

عبدالحمید لازقی در رساله ی زین الالحان
فی علم التالیف و الاوزان تعبیر جالبی در موسیقی دارد.
وی می گوید موسیقی مرکب از موسی و قی است که موسی در لغت یونانی نغمه و سرود و قی به معنی موزون و دلپسند است.

ریتم تند مصاریع سه رکنی در این شعر باعث شده موسیقی گوش نوازی جان مخاطب را سیطره کند.
علاوه بر وزن، موسیقی های کناری و درونی و معنوی بر زیبایی اثر چنان افزوده که گوش از شنیدن آن خسته نمی‌شود.

از عللی که این حس در مخاطب پدید آمده است حفظ تناسب از سوی شاعر است.
تناسب در چیدمان کلمات، تناسب در انتگرال گیری از تابع شعر، تناسب در مصاریع ،تناسب در روایت ،تناسب در پرسناژ شعر



بیش از این اطاله ی کلام است و ملال آور

برای بانو کاسیانی آرزوی موفقیت دارم


یا حسین بن علی

سید هادی محمدی