تقدیر

بانام ویادخدا ❤️
درودبربانونرگس عزیزم❤️❤️
سپیدزیبایی خواندم ازقلم شماخواهرمهربانم ❤️
وچون اجازه ی نقد دادند بااجازه چندخطی براین شعرپرمعنا وعمیق نوشتم:
🌼♦️ درشروع شعرشاعر ازدرد بزرگی حرف می زند،دردی پنهان که روح وجان رامی آزارد وانسان را مدام دچاراغتشاش فکری وبلاتکلیفی می کند
دردی که سالها دردل مانده و اجازه داده نشده کسی آن رابفهمد وظاهرخندیده که کسی هم نفهمدچه دردرون پرتلاطمش می گذرد
دلی که دچارتردیدونگرانی است
جدال مداوم بین عقل ودل و کفروایمان رابه تصویرکشیده شاعر
♦️🔷️او ازیک غم عمیق وسنگین وکش دار حرف می زند
ازکسی حرف زده که بلاتکلیف است که چه تصمیمی بگیرد چگونه برخوردکند دربرابراین غم وکاری هم ازدستش برنمی آیدجز دردکشیدن شبیه کسی که ازکوه آویزان است وبین زمین وهوا معلق است وهرآن امکان افتادنش هست
دردی که بغضی شده درگلوی افکار یعنی اینقد دردواندیشیدن به این درد زیاده که می خواهد خفه کند ...
🌼♦️اما انقدرتحمل کرده دراین سربالایی هاوسراشیبهای دردآمیززندگی که دیگرصیقل خورده روح وجانش وازتاریکی های این غم ودرد به نوررسیده و وسربلنددرآمده اززیرسنگینی این دردپنهان ودلخوش کرده به همان نور عشقی که دروجودش هست واوراروشن نگه داشته واصلا به رویش هم نمی آورد ولبخند می زند به تقدیرش یعنی می خندد به غم ها ودردهای دنیا

🌼♦️این شعرتون مرایاداین شعرخودم انداخت بخصوص دوبیت اول:

ظاهرا،آرامم اما دردلم طوفان به پاست
مثل دریایی که با امواج وحشی آشناست

برلبم لبخند وغم فرمانروای جان شده
باهمین غم لرزه ها دل خانه ی عشق وصفاست!

♦️من باتمام وجودم غم پنهان شعرتان رادرک کردم این حس وحال برای خیلی ها آشناست دردی که دروجودانسان تلنبارمی شود ولی به هیچ کس نمی شود آنراگفت هرروز درکشاکش این درد می جنگی برای ماندن برای صبوری برای زندگی کردن برای انسان بودن وباوجوداین درد به دنیاواهلش هم لبخندمی زنی نمی توانم بیشتردرموردش بگویم خودمخاطب کشف کند بهتراست
وبه همین قدربسنده می کنم
وچندخطی هم درموردساختارشعرمی نویسم
♦️🌼عاطفه واحساس وتخیل درشعرقوی است درچند جا تصاویر خوبی هم دارد شعر
ازآرایه ی تشخیص ،تضادوتشبیه درشعربهره برده ازجمله :
♦️دربنداول
در تقدیرش نهفته
رد پای غمی پنهان
نهادش آبستن درد
دراین بند شاعر ازآرایه ی تشخیص بهره برده
وهمچنین دراین بند
می فشارد بغضی سخت گلوی افکارش را
گلوی افکار زیباست شاعربه افکارشخصیت بخشیده
تزریق کرد درد عجیبی بر باورش تردید!
دراین بخش هم به تردیدشخصیت بخشیده
♦️دراین بند :
گاه در قعر زمین
گاه در اوج آسمان
در تلاطم پستی ها وبلندی ها
صیقل داد تمام جهانش را
دراین بند هم آرایه ی تضاد وجوددارد قعربااوج پستی بابلندی متضاداست

♦️ویادراین بند:
خشنود از دلی که جایگاه عشق بود
غم را به گلوی سرنوشتش سنجاق
پنهان از دید نا محرمان به تقدیر لبخندمی زد ...
سنجاق کردن غم به گلوی سرنوشت تصویرزیبایی است که البته چون گلو دربالاهم تکرارشده نباشد هم تصویر درست است می توانیدبگویید
سنجاق کرد غم رابه سرنوشتش
لبخندزدن به تقدیر هم تصویرخوبی است
♦️🔷️واما چند نکته :
🌼اول اینکه درهمان شروع شعر نهفته وپنهان هردویک معنادارد ویکی اش اگرحذف شود جمله درست ترویکدست تروزیباترمی شود
می توانستید بگید
درتقدیرش
ردپای غمی پنهان
نهادش آبستن درد
یا
نهفته بود
درتقدیرش
ردپای غمی

ازطرفی یک خرده مته به خشخاشم اگربگذاریم ردپا هم درواقع دیده می شود و و معنای جمله را دچارتناقض کرده
میشد گفت
غمی
درتقدیرش
نهفته بود
یا
غمی درتقدیرش
پنهان بود
البته خیلی ضعیف می شود اینجوربرداشت کرد که ردپای غمی درتقدیرش بود غم استعاره ازیک شخص هم می تواندباشدواشاره به وجودکسی که غم آورده به تقدیرش واشکالی هم نداردازاین نگاه
حال بستگی به نظرخودشاعردارد که چه معنایی داشته ازاین بنددرذهنش وآیا ویرایش می خواهد یانه خودشاعرتصمیم میگیردچون من مخاطب شاید درست برداشت نکرده باشم
🌼🔷️ودوم هم اینکه کلمات تکراری اگرحذف شود بهتراست گاهی تکراردرخدمت زیبایی شعراست وعیبی ندارد اما گاهی ضرورتی نداردوشعر رانازیبا می کند

♦️🧊به نظرم این شعربهترازاینها هم می توانست ساخته وپرداخته شودو یه ویرایشکی شعرلازم دارد تایکدست ترشود ♦️🌼من اگرمی خواستم ویرایش کنم اینگونه ویرایش می زدم:


در تقدیرش
رد پای غمی پنهان بود
نهادش آبستن درد
بغضی سخت
گلوی افکارش را می فشرد
تردید ،دردعجیبی را
تزریق می کرد برباورش
رها می کرد
مدام میان دل وعقل
ایمانش را!
در احساسی عمیق و جاودانه
خود را میان هاله ای از نور می دید
قدرتی عجیب
سوق می داد روانش را
در پیچ وخم دره های صعب العبور
در کشاکش سینه ی کوه معلق
بلاتکلیف بین بایدها...
گاه در قعر زمین
گاه در اوج آسمان
در تلاطم پستی ها وبلندی ها
صیقل داد تمام جهانش را
خشنود از دلی که
جایگاه عشق بود
غم را به سرنوشتش سنجاق کرد
دور از دید نا محرمان
به دردش لبخندمی زد!

♦️🧊چندکلمه ازجمله گلو ،تقدیر،پنهان تکرارشده بود که حذف شد یک جاجمله ای را کلا حذف کردم ودرجایی هم جابجاکردم محل جمله را چون کمی دچارپیچیدگی وعدم انسجام دیدم شعررا انگار شاعرخوب نتوانسته بود اندیشه اش را درشعرنظم دهدوالبته ناگفته نماند که اینها نظرشخصی من بود وهیچ اجباری درپذیرشش نیست

🍀🌻موفق باشی خواهر عزیزم نرگس وامیدوارم که جسارت این خواهر فضولتان راببخشید!🌹❤️🙏🙏

درود و عرض ادب
شعر و به‌طور کلی ادبیات اگر دغدغه نداشته باشد، چیزی جز بازی با کلمات نیست؛ تبدیل کردن شعر به یک هنر بی‌دغدغه و ”سانتیمانتال“ گرچه بلامانع است اما اعتلایی ماندگار ندارد. ژان پل سار‌تر برخلاف آرای من، تعهد را برای شعر بی‌معنا می‌داند! و بیان می‌کند که «شاعر از زبان مانند یک ابزار سود نمی‌جوید و شاعر واژه‌‌ها را مثل شیء تلقی می‌کند و نه نشانه. او می‌گوید که شاعر از زبان بیرون است و واژه برای شاعر آیینه‌ای‌ست که تصویر او را به خودش باز می‌گرداند، اما برای نویسنده ابزاری است تا از خودش به در آید و خود را به درون دنیا پرتاب کند.» شاعر جمله نمی‌سازد بلکه شئ می‌آفریند و واژه‌های اشیا‌ء شده، واحد شعر (یعنی جملاتی که تبدیل به اشیا شدند) را می‌سازند. اما همین سار‌تر در کتاب «ادبیات چیست» نکته جالبی را از قول ”بریس پارن“ بیان می‌کند که من بشخصه با این حرف پارن موافقم؛ او می‌گوید: «واژه‌‌ها مانند تپانچه‌های پر هستند و اگر سخنی بگوییم گویی شلیک کرده‌ایم.» اساساً هیچ جبری یقه‌ی شاعر را نمی‌فشارد (نباید هم بفشارد) و او می‌تواند خاموش بماند اما اگر قصد شلیک کردن دارد باید این کار را مردانه انجام دهد؛ یعنی به هدف یا به اهدافی شلیک کند، نه مانند کودکان بی‌هدف فقط برای لذت بردن از صدا.
نکته: منظور از “مردانه“ در اینجا جنسیت نیست بلکه صفت است؛ آری گاه یک زن می‌تواند خیلی مرد باشد و مردانگی بخرج بدهد. مثل رفتاری که شما بانوی متعهد و دغدغه‌مند در شعر و خارج از شعر دارید.

شعر بانو زند در یک ایده یا یک موضوع محدود نمی‌ماند و خودش را گسترش می‌دهد... که از این منظر به شما تبریک میگویم اما مسئله‌ی شعر شما زبان یا بهتر بگویم ”تکنیک اجرای زبان“ است که با توجه به تجربه‌‌ شما در عرصه‌‌ی شعر و شاعری کاملا طبیعی است. بخشی از این ایراد به این برمیگردد که شعر شما هنوز از کلمات و جملات اضافی خالی نیست. باید سعی کنید در شعرهایتان تا حد ممکن از کلمه‌های کمتری استفاده کنید چرا که توضیح و بسط دادن بی‌دلیل، آنِ شعر را پایین میکشد. این سخن بدین معنی نیست که شعرتان باید حتما کوتاه باشد خیر بلکه به معنی موجز نویسی و پرهیز از اطناب است.
به عنوان مثال:
«{نهفته} در تقدیرش غمی {پنهان}
نهادش آبستن درد 
در کشاکش سینه‌ی کوه معلق
بلاتکلیفِ بایدها...»
((نهفته به معنای پنهان است پس بهتر بود می‌نوشتید: بجا مانده در تقدیرش رد پای غم... جالب اینجاست که پا + کفش= ردپا، همان اثرِ نهفتگی را دارد و بکار بردنش کنار واژه پنهان خیلی لازم نبود. یعنی یا ردپا یا نهفته یک کدام کافی بود.))
یا نمونه‌های دیگر که به ایجاز نیاز دارد:
«یک: در احساسی عمیق / دو: در احساسی جاودانه / سه: در عمقِ احساسی جاودانه»
و
«در تنگنای پر پیچ و خم دره های صعب العبور»
یک: در تنگنای صعب‌العبور دره‌ها / دو: در پیچ و خم دره‌های صعب‌العبور
که اگر بدین‌شکل ایجازانه اجرا می‌کردید هم شاعرانه‌تر می‌شد و هم انتقال معنا به همان صورت که مدنظرتان است، جاری می‌گشت.
ایجاز در شعر از راه‌های مختلفی امکان پذیر است...
آسان ترین راه برای رسیدن به ایجاز، حذف است مثل حذف جمله، حذف فعل، حذف کلمه، و هر آنچه تکرار یا آوردن آن ضروری نیست. به این شعر شاملو توجه کنید:
«به جستجوی تو
در معبر بادها می‌گریم
در چهار راه فصول
در چارچوب شکسته‌ی پنجره‌ای
که آسمان ابر آلوده را
قاب کهنه می‌گیرد.»
از سطر سوم و چهارم کلمه ”می‌گریم“ حذف شده است.
یا سطرهای دیگر از همین شعر:
«و ما همچنان دوره میکنیم
شب را و روز را
و هنوز را...»
که در سطر دوم و سوم عبارت ”دوره می‌کنیم“ حذف شده است.

نهاد بانو زند، سرشار از عواطف و احساسات خالصانه است و این انباشتِ حسی باید فورانِ به‌اندازه و مناسبی داشته باشد که انتقال این عاطفه و احساس شاعرانه به شعر واگذار شده است. اما صرف برخورداری از عواطف شخصی به‌تنهایی برای شعر کافی نیست و شاعر باید تاحدودی تکنیک را چاشنی کار زبان کند. یکی از مهمترین وجوه بلاغت و تشخص زبان که میتواند یک شعر را بالا بکشد، عنصر ترکیب‌سازی است.
تضاد و تقابل‌های دوگانه:
ترکیب سازی نقش پررنگی در ایجاز دارد و می‌تواند به جای چندین جمله ایفای نقش کند؛ در واقع یک ترکیب خوب اگر شامل تضاد یا تقابل مناسب نیز باشد، خود شعری مکمل بحساب می‌آید.
به عنوان مثال:
سیاهیِ {زندگی} / سپید کرد روی {مرگ} را
در معناشناسی به‌جای تضاد از تقابل استفاده می‌شود... زیرا تضاد گونه‌ای از تقابل است؛ مانند سیاه و سفید.
و اما در آخر یک نکته:
اگر بجای شما بودم تقطیع شعر را در بعضی سطرها بگونه‌ای دیگر انجام میدادم و از جابجایی ارکان جمله کمتر استفاده میکردم؛ یادتان باشد که این تکنیک یا باید به کمک وزن و موسیقای اثر بیاید یا دستی به اجرای زبان ــ شاعرانگی کلام و معنارسانی برساند.
این نقد را بنده دیشب نوشتم اما خیلی خسته بودم، خوابم برد و تصمیم گرفتم امروز ارسال کنم. الان متوجه شدم که بانو عجم گرانقدر نیز برای این شعر نقد نوشتند و به نکات خوبی اشاره کردند که من قصد گفتنشان را داشتم و دارم؛ با اینحال اما عیبی ندارد چرا که دوقبضه میشود😅 و جنبه‌ی آموزشی دارد.
با آرزوی موفقیت برای خواهر مهربان و آگاهم بانو زند و سایر دوستان