مُهمَل سرایی!

درودها!
🙏🙏🙏
شعرِ مهمل

نویسنده: دکترمحمدرضا اصلانی (همدان)
🙃😯🙃
معادل‌های دیگر: شعر آبستره، شعر انتزاعی، شعر بی‌معنا

نوعی شعر طنز که واژه‌ها و ترکیبات ساختگی و بی‌معنا دارد، شیوه‌ء همنشینی واژه‌ها بر اساس ارزش صوتی و تأثیر شنیداری آن‌ها است. برای مثال مشرف در بیتی می‌گوید:

هزار شکر که پشم وزغ فراوان شد
کلاف بیضه‌ی خرگوش ماده ارزان شد!

_ مشرف اصفهانی، هدایت‌الله رازی، شوریده شیرازی، صادق ملارجب و غلامحسین روحانی اجنه از معروف‌ترین سرایندگان شعرهای مهمل ادبیات فارسی هستند.

میرزامحمدعلی مدرسی در تذکره‌ء ریحانة الادب درباره‌ی مشرف می‌گوید:
«میرزا حسین مشرف اصفهانی از شعرای عهدصفویه می‌باشد که به مزاح و شوخی و بذله‌گویی معروف و به نظم اشعار مهمل و بی‌معنی مشعوف. وقتی مدعی شد که پنج مثنوی مشعر بر حکایات به وزن خمسه نظامی و خسرو دهلوی به طوری نظم نماید که تمامی اشعار آن‌ها مهمل و بی‌معنی بوده و یک بیت معنی نداشته باشد. مقرر شد که اگر از عهده برآید به هر بیتی یک مثال نقره بستاند و اگر از عهده برنیامد و بیت معنی‌داری در میان اشعار او پیدا شده بر هر بیت هم چنانی یک دندانش را برکنده و برمغزش بکوبند. بعد از انجام عمل، سه بیت معنی‌دار از اشعارش پیدا کرده و حسب‌ المعهود سه دندانش را برآورده و بر سرش کوفتند و در بقیه‌ی اشعار به وعده وفا کردند و از اشعار اوست:

اگر عاقلی بخیه بر مو مزن
به جز پنبه بر نعل آهو مزن

سوی مطبخ افکن ره کوچه را
منه در بغل‌ آش آلوچه را

که نعل از تحمل مربا شود
به صبر آسیا کهنه حلوا شود

ز افسارِ زنبور و شلوارِ بَبر
قفس می‌توان ساخت اما به صبر

و به تقلید از لیلی و مجنون چنین سروده است:

دندان چپ دریچه کور است
آدینه‌ی کهنه بی‌حضور است

پای دهل هریسه ماوی است
این‌ها همه آفت سماوی است
😎😎
م. کاشانی در شماره 8 توفیق هفتگی سال 1317 این گونه سرود:

هزار شکر که پشم وزغ فراوان شد
که فصل دی شد و خرگوش ماده ارزان شد

بگو به مرغ نواخوان که کم کند آواز
خروس اخته گرفتار درد پستان شد

لحاف خربزه افتاد از زمین به هوا
درخت کشک پریشان تخم نوغان شد

پیه الاغ بخشکید در ته دریا
سم خروس به منقار گاو پنهان شد

ببین که طفل کهنسال با مادر
غمین مباش که چشمت ز گریه خندان شد

قدم به عرش نه و ارتفاع چاه بسنج
کم عمر سرو به مقیاس بحر عمان شد

ز قعر چشمه شنیدم که گفت قورباغه
نه هر کسی که دو پا رفت () انسان شد!
😊
عمران صلاحی در بخشی از کتاب حالا حکایت ماست در تحلیل قطعه شعری می‌گوید:

«یکی از شاعران سوپر مدرن، شعری پیش ما آورده بود که در باره‌ء آن نظر بدهیم. شعر را یک دفعه از بالا به پایین خواندیم، یک دفعه از پایین به بالا، یک دفعه از راست به چپ، یک دفعه از چپ به راست. چیزی سر در نیاوردیم.
مانده بودیم چه بگوییم. اگر می‌گفتیم شعر خوبی نیست، ممکن بود بعداً دیگران بگویند خوب است و آبروی ما برود. اگر می‌گفتیم شعر خوبی است، ممکن بود بعداً منتقدان بگویند شعر بدی است و باز آبروی ما برود. راستش با این نظرهای عجیب و غریبی که در باره‌ء شعر و شاعری می‌شنویم، دیگر تشخیص‌مان را از دست داده‌ایم.»
😎😎
فاضل ترکمن هم احساس خود را پس از چاپ اولین کتابش این گونه توصیف می‌کند:

مثل دیدن الاغ خسیس
زیردوش آفتاب
مثل افتخار اختراع آب
مثل طعم دیزی و چلوکباب!
..................
..........
برگرفته از سایت "راسخون نت"
🙏🙏🙏🙏