راه عشق

نگاهی به غزل (راه عشق)، سروده ی (خانم الهام ابراهیمی)،
با تکیه بر ساختار شعر.

در مسیر عاشقی ثابت قدم باشی سری
مایه از جان عزیز خود گذاری برتری

شاپرک هرگز ندارد ترس خاکستر شدن
ترس اگر داری چرا دستی به آتش می بری؟!

کم نباشد سوخته دل ها در این وادی و تو
دور باش از عشق اگر می ترسی از شعله وری

می شود ققنوس پیدا بعد خاکستر شدن
تا نسوزی نیست راهی بس کن این خوش باوری

آهن و زر هم اگر باشد کنار یکدگر
هیچ آهن جا ندارد پیش دست زرگری

شعله شو سوزان و رقصان دشت شوی از مال و جان
تا ببینی سرّ عشق و تا بسازی گوهری

(الهام ابراهیمی)

غزلی غیر مردّف
با وزن (فاعلاتن/ فاعلاتن / فاعلاتن / فاعلن)
(رمل مثمن محذوف).

وزن تمام مصاریع با لحاظ اختیارات شاعری به خوبی رعایت شده، به جز مصرع ششم که در واژه ی (شعله وری)، در محل نامناسبی، از اختیار ِ شاعری ِ زبانی ِ بلند تلفظ کردن هجای کوتاه استفاده شده.
در این مصرع:
دور باش از عشق اگر می ترسی از شعله وری

از اختیار زبانی مذکور، در میانه ی واژه استفاده شده و روانی وزن را خدشه دار، و ایجاد سکته نموده است:
لِ / وَ / ری U / U / _

می بینیم که رکن آخر که باید (فاعلن) باشد، (فعلن) است، مگر اینکه هجای کوتاه (لِ)، بلند تلفظ شود، که در این صورت چون میان واژه است، سکته ایجاد می شود.
اختیار زبانی بلند تلفظ کردن هجای کوتاه، یعنی مصوت های کوتاه کسره و ضمه، در انتهای واژه صحیح است ولی در میان واژه نه.
می شد در مصرع فوق به جای (شعله وری) گفت: (خاکستری).

قافیه ها همگی درست هستند.
(تفاوت نقش \" ی\" الحاقی به قوافی را در نظر نمی گیریم)

تناسبات معنایی، کمابیش در تمام ابیات رعایت شده بود:

شاپرک، خاکستر شدن
ترس، آتش
ققنوس، خاکستر
آهن، زر
زر، زرگر

در مصرع ماقبل آخر، به نظر می رسد سهوالقلمی اتفاق افتاده و واژه ی (دست)، (دشت) تایپ شده.

استفاده از واژه های ساده و قابل فهم در تمام طول شعر، از نقاط قوت این شعر بود که نوعی صفای شاعرانه را به مخاطب القا می کرد.

پیشنهاد:
استفاده از ردیف می تواند هم در انسجام معنایی بیشتر، و هم در غنی تر شدن موسیقی شعر موثر باشد، و بنظر این ناچیز، بهتر است غزل هایی که از پیچیدگی های لفظی و معنایی به دورند، حتی الامکان مردّف باشند.

در کل:
غزل (راه عشق)، غزلی بود با ساختاری درست و تعابیری ساده و به دور از پیچیدگی های لفظی و معنایی که همین روان بودن و سادگی و سهل الفهم بودنش، دلنشینش ساخته بود.

با آرزوی موفقیت روزافزون برای شاعر این غزل دلنشین.

م. فریاد
مهرماه ۱۴۰۱