خونبها

با سلام.
پیرامون این اثر،آنچنان که در مصرع چهارم از خلیل صحبت می کند یک پرش به اسطوره را می توان در تفسیر رقصان مصرع نخست داشت .این یک سرنخ است برای امکان معنوی به شعر و چیزی که ما قادر به درک و تجربه درونی آن هستیم.ذهن ناگزیراست که به معنا بپردازد.برای من نوعی یک ارتباط بین رقص و ابراهیم را متصور می شود.چنانکه مرا از آن سیر و سلوک خود به ملتی دیگر می خواند.این ارتباط می تواند رقص در دیگر صورتهای زمان آنچنان در هند است منجر شود.حال آن که خلیل در موازی آن است.این خود یک جهان شمولیست و این ارتباط تا اینجا در شعر روشن است .و قابل قبول.
سیاوش تلاش کرده تا با بهره مندی از اساطیر ادبی خود و احترام به اوزان ادبی و گریز از مصادیق زمانی خود،ارتباط تنگاتنگ اساطیری را در بعد درونی برای خواننده و مخاطب خود باز و همچنین آهنگین کند.اما سوال اینست که آیا مگر می شود بی اندیشه؟مسلما نه.چرا که چرا که اندیشیدن در چارچوبهایِ معناییِ همین اثر هم شده کمک می کند تا یاد بگیریم آنچه شاعر می خواسته پیرامونش حرکت کند را دریابیمو ارزشهای مثبتش را تشخیص دهیم.و به خاطر همین سیاوش با درک درست مخاطب همراه می شود و در مصرع سوم،محور نیندیشیدن را روشن می کند.حال آنکه واژگان دل و آتشکده و رقصان و خلیل و اندیشه و...به درستی معنایشان در مفهوم شاعر به کار نشسته اند و می توان از این بابت تفسیر به غیر آن برداشت نکرد.که زحمت آفرین و کاری سخت و بیهوده باشد.

آیا نمی شد در دو بیت نخست آسمانِ درون را دریافت؟شاید نمی شد....همینست که صاحب اثر می کوشد دوباره بر طبلِ معنا بکوبد و در دو بیت بعدی باز به پرداختِ محتواییِ آنچه می خواسته بپردازد.این درون اما چگونه است؟آیا قدرت ماورایی دارد؟پاسخش را هنوز درنیافته ایم که شاعر به شرحِ درون خود می پردازد و می تازد و انتقاد می کند که نبضش کند می زند.پرداختهایِ زیبایِ این دو بیت در بکارگیری آرایه های ادبی به نظر می رسد برای خواننده قانع کننده باشد.

پیرامون دوبیت سوم شاعر خود پرداختِ تفسیری ذیل نظرات بزرگان انجام داده که خود مشهود و زیبا می باشد.

در دو بیت چهارم شاعر اینگونه آغاز می کند وقتی انسان به درون خود باز می گردد می بیند ازآنچه می پنداشته پوچتر است.هیچ تر است.اما چگونه؟چطور شد که به اینجا رسید....چطور شد که جمله اعضایِ او در این حالت فرمانبردارش نبودند(شد جمله ی اعضایم در خوابگه اعدام)و از این شرایط و خاصه این آشوبّ درونی گیج گشت؟از آن روشنگری که موبد برایشان انجام داد آنهم نه تمامِ آنچه موبد می دانست...تمامِ آنچه شاعر می توانست....مشتی.فقط مشتی.!

با این تفاسیر فکر نمی کنم برای دوبیت آخر،خطی برای نوشتن باشد چرا که به نظر می رسد راه باز است و مقصود روشن.رقص نخست و آخر از زیباییهایِ ناپوشیده و پوشیده ی این اثر است و دوست دارم مخاطب هجرت پیوندش را دریابد.نیز هم اسطوره خلیل در دو بیت نخست با موبد امروز در دو بیت پایانی....

آخر:
مرگ را نمی شود درک کرد اما می توان یاد گرفت که تسلیم آن شد.

از نگاه دوستان برای همراهی،
با سپاسمندی

هدف از سرایش شعر چیست؟
پاسخ این سوال آنقدر طولانی و شیرین است که می توان پیرامونش روزها نشست و گفتگو کرد.از انتقال پیامی مهم به زبانی نظم گونه بگیر تا برگشت به معنا و ...حال اینکه این انتقال چگونه صورت بگیرد به شاعر بستگی دارد و اینکه این انتقال چقدر توانمند بوده است به دور نبودنش از قواعد و اینکه چقدر خریدار داشته است به مخاطبش و خوانش اثر.
جالب است که هر ایرانی با خوانش حافظ و سعدی و مولانا و دیگر بزرگان به وجد می آید اما خاصا نباید مثل آنها بسراید.این خودش در نوع خودش خاص و حیرت انگیز است.پس ما چه کاری باید انجام دهیم؟البته منکر این نمی شوم که جامعه از این مقوله فاصله گرفته است و دیگر دوست ندارد اینچنین اشعاری سروده شوند.
برای هر جامعه ای پاسداشت سنتهای نیک و پسندیده یک امتیاز محسوب می شود که دولتمردان آن جامعه مسئول مستقیم و حداکثری این پاسداشتند چرا که قدرت(رسانه و ...)دست آنهاست.هر سنتی یک واقعیت معنوی را بیان می کند که انطباقی نزدیک با طبیعتش دارد.بر کسی پوشیده نیست که سعدی یا حافظ یا مولانا(از این پس بزرگان شعر فارسی را پدر می نامم)یک اسطوره بوده اند.یک اسطوره شعر.و آنها کمک می کنند به روان ما که بدون ترس بدون احساس اشتباه در سرایش شعر به طریقشان شرکت کنیم.و به نظر می رسد این اشعار بزرگ همواره به نوعی از این پویش حمایت می کنند.حمایت می کنند که ما هم به مانند آنها شکارگر شعر ناب باشیم و مانند یک دوست یک خداوندگار راهنمای ما باشند.هنگامی که شعری سروده می شود قسمتی از وجود یک نفر،قسمتی از احساسش برای هدفی قربانی می شود پس تسکین دادن شاعر برای آنچه که کاری بزرگ محسوب می شود آنچه که راه پدر را نشان می دهد از طریق یک آیین(که همین نظرات دوستان منظورم است )یک حداقل است.شاعر با اشتیاق درون خود را اهدا می کند با این دریافت که که زندگی اش فراتر از هویت جسمی اوست و از طریق همین شعر است که بازگشت به معنا را رقم می زند.و این بازگشت به مخاطب پیوند می خورد.
ببینید ما از همان دوران کودکی که به عنوان یک نوزاد به دنیا می آییم وارد دنیایی از نظم و اطاعت می شویم و به دیگران وابسته ایم.همه ی اینها را باید پشت سر بگذاریم تا به بلوغ برسیم.و البته نه با وابستگی بلکه با اقتداری مبتنی بر مسئولیت شخصی زندگی کنیم اگر نتوانیم از این مرحله عبور کنیم مبنای روان رنجوری را در خود داریم.سپس هنگامی که دنیای خود را به دست آوردیم باید آن را واگذار کنیم.و مرگ.مرگ فراغت نهایی است.و شاعر به نظر می رسد وظیفه داردبه اندازه ای که می تواند باید به مخاطبش در ترغیبش به معناگرایی و دوری گزینی از مفاهیم ظاهری کمک کند.حال اینکه ما میلیونها نفر شعر دوست داریم که ممکن است میلیونها سلیقه منحصر به فرد داشته باشند.
باید به شعر "بله" گفت.و آن را همانگونه که هست باشکوه دید.زیرا یقینا این چیزیست که پدر خواسته است.البته من هیچ وقت منظورم به عنوان نتیجه نهایی این نیست که نباید برای شکل گیری هر گونه قواعدی که مربوط به این حیطه هست تلاش کردیا هر چیزی که به تلاش مربوط می شود.تایید دشوار است.مخاطبان شعری همیشه با شرط و شروط تایید می کنند.من شعر را تایید می کنم اگر نظام مند باشد.یا من شعر را تایید می کنم اگر به روز باشد.من شعر را تایید می کنم اگر هدفمند باشد و یا ....مشروط به آنکه همانگونه باشد که فلانی یا فلان استاد گفته باشد.اما نکته اینست که تایید شعر بدان گونه که هست دشوار است،و این چیزیست که پدر آن را صحبت می کند.بی شمار مثال هست.مشارکت در عجیبترین شعر یعنی عمل به این گفته است که شعر را زیسته ایم.و البته اضافه می کنم نیکمند اینست که با شهامت و شرافت به شیوه ای که درست است در شعر شاعر مشارکت کرد.نه از روی کینه شخصی،یا نومیدی یا انتقام جویی یا منیت و از این دست.مثالی را عرض کنم:یک روز در محضر یک استاد آواز بودیم.صدایی واقعا حیرت انگیز و زیبا داشت.قبل از اینکه هنرنمایی کنند مایی که مشتاق شنیدنش بودیم خواندیم.از زشت ترین صداها بگیر تا آوازهایی که لااقل گوش خراش نبودند مورد تایید و تعریفشان قرار گرفت و گفت مثلا تو بی خش می خوانی.تو بم می خوانی تو فلان و فلان خصلت خوب در صدایت هست.
البته افراد زیادی هستند که رسالتی عظیم در این حوزه دارند و در همین سایت همواره تلاش می کنند و من بعضا دیده ام مورد تمسخر دیگر اعضا قرار گرفته اند.
حوزه ی کاری و حوزه ی معنایی شاعر،قلمرو امر متعال پدر نیست.اما مشهود است تا از حوزه ی معنایی شاعر خارج می شویم وارد حوزه ی تقابل ها می شویم.کهنه و نو.قدیمی و جدید.نو و کلاسیک.کهن و معاصر.سپید و نیمایی.و یا همینطور بگیر برو تا آخر.انتها ندارد.و این یعنی هر چیزی در حوزه زمان دوگانه است.به نظر می رسد پیش پدر ،هر شعری زیباست و درست است.و هنرمندانه است.اما به ما که می رسد سوا می کنیم.فیلتر می کنیم و مانند اینها.
یکی از چالشهای بزرگ در این حوزه تایید شعریست که در ذهن ما ناپسندترین است.(البته شاعر نپندارد که مقصود این اثر ناب است.من این اثر را دوست دارم)نمی شود گفت که تناقضها نباید باشند و اصلا در شعر یکی از آرایه های ادبی همین تناقض است.چطور است در دل یک شعر هست اما بین دو شعر نیست؟آیا تا کنون به ظرفیت ها اندیشیده اید؟مخصوص اینکه ظرفیت خودمان؟
بحث برای گفتن و ادامه آن زیاد است.که نه طاقت خواننده است برای خواندن نه نگارنده برای نگارش.اما دوست داشتم پایان این گفتگو به اینجا ختم شود که چقدر خوب است تحمیل نکنیم.
چقدر خوب است که بد و خوب نکنیم.
چقدر خوب است کسی را دلخور نکنیم.
و خدایا پناه به تو....الله اعلم.




با سپاسمندی