آرایه جناس

بسم الله الرحمن الرحیم
یکی از مباحث نسبتاً مفصل در باب آرایه های ادبی ، مبحث جناس است.
دو واژه وقتی با یکدیگر هم جنس می شوند که دارای واج های مشابه باشند.
تقسیم بندی جناس بدین شکل است:
1- جناس تام
2- جناس ناقص(محرّف)
3- جناس زاید
4- جناس مرکّب
4.1- جناس مفروق
4.2- جناس مقرون
5- جناس خط
6- جناس لفظ
7- جناس اشتقاق(اقتضاب)
8- قلب
جناس تام:
اگر دو واژه در واج ها عیناً مثل هم بوده اما تفاوت معنایی داشته باشند، آرایه جناس شکل می گیرد. لازم به یادآوری است که اگر دو واژه هم در واج ها و هم در معنا مشابه باشند، آرایه تکرار شکل می گیرد که پیشتر راجع به آن صحبت شد.
مثال1:
گلاب است گویی به جویش "روان"
همی شاد گردد ز بویش "روان"
روان در مصراع اول به معنای «جاری» و در مصراع دوم به معنای «روح» است.
مثال2:
روزي سرت ببوسم و در پايت اوفتم
پروانه را چه حاجتِ پروانه دخول؟
پروانه اول در مصراع دوم به معنای «حشره و شاپرک» و پروانه دوم به معنای «اجازه و اذن» است.
به منظور جلوگیری از اطاله کلام و بهره مندی بیشینه از آموزش، به امید خدا در نوشتار آتی، در خصوص انواع دیگر جناس، عرائضی تقدیم خواهم کرد.